به گزارش پایگاه خبری ندای فردا، پدافند غیرعامل در حقیقت، نماد خرد و آیندهنگری یک ملت است؛ تلاشی آگاهانه برای حفظ امنیت و استمرار حیات اجتماعی بدون نیاز به درگیری مستقیم نظامی. در این نگرش، دفاع از کشور تنها با ابزارهای سختافزاری ممکن نیست، بلکه نیازمند ساختارهای فکری، مدیریتی و فرهنگی است که بتوانند تهدیدات را پیش از وقوع شناسایی و خنثی کنند. هر جامعهای که بتواند از طریق آگاهی، مدیریت و طراحی دقیق، میزان آسیبپذیری خود را کاهش دهد، عملاً بخشی از مسیر تحقق امنیت پایدار را پیموده است. پدافند غیرعامل در این معنا، نه صرفاً یک برنامه دفاعی، بلکه یک سبک زیست مبتنی بر عقلانیت و مشارکت ملی است.

آموزش همگانی و رزمایشهای عملیاتی از ارکان بنیادین پدافند غیرعامل به شمار میروند. آموزش، توان ذهنی جامعه را افزایش میدهد و به مردم میآموزد که در شرایط بحرانی چگونه رفتار کنند، چگونه منابع را مدیریت نمایند و چگونه از انتشار شایعات و اضطراب عمومی جلوگیری کنند. رزمایشهای عملیاتی نیز میدان آزمون و تمرین این آموزشها هستند؛ جایی که هماهنگی میان نهادها، سرعت عمل نیروها و میزان آمادگی زیرساختها سنجیده میشود. زمانی که مردم در قالب تمرینهای واقعی نقش خود را در امنیت ملی تجربه کنند، حس مسئولیت اجتماعی و اعتماد به نهادهای حاکمیتی تقویت میشود؛ این همان پیوندی است که میان مردم و ساختار امنیتی کشور، پیوستگی و اقتدار ایجاد میکند.

یکی از جلوههای اصلی پدافند غیرعامل، تابآوری زیرساختی است. در جهان امروز، زیرساختها نهتنها ابزار توسعه، بلکه ستونهای امنیت ملی محسوب میشوند. مراکز حیاتی مانند نیروگاهها، بیمارستانها، سیستمهای ارتباطی و حملونقل باید به گونهای طراحی شوند که در برابر تهدیدات طبیعی و انسانی مقاومت کافی داشته باشند. تحقق این هدف نیازمند همکاری گسترده میان مهندسان، مدیران شهری، نیروهای امدادی و دستگاههای اجرایی است. برنامهریزی برای کاهش آسیبپذیری در مرحله طراحی، بسیار کارآمدتر و کمهزینهتر از واکنش پس از بحران است. بهبیان دیگر، تابآوری زیرساختی همان هوشمندی در ساخت و تصمیمگیری است که امنیت پایدار را تضمین میکند.

اما پدافند غیرعامل تنها در حوزه زیرساخت متوقف نمیشود؛ بُعد اجتماعی آن نیز به همان اندازه اهمیت دارد. جامعهای که از همبستگی، اعتماد و احساس تعلق برخوردار است، در برابر بحرانها مقاومتر عمل میکند. پایداری اجتماعی به معنای تقویت روحیه همکاری، نوعدوستی و مسئولیتپذیری در میان مردم است. رسانهها و نهادهای فرهنگی در ترویج این ارزشها نقش مهمی دارند؛ زیرا هر اندازه جامعه از درون قویتر باشد، دشمنان در دستیابی به اهداف خود ناکامتر خواهند بود. پدافند غیرعامل در بُعد فرهنگی و اجتماعی، تکیهگاه اصلی امنیت نرم در کشور است؛ امنیتی که ریشه در دلهای مردم دارد نه در مرزهای جغرافیایی.

سرتیپ دوم پاسدار حمید علینقیان پور فرمانده انتظامی استان اصفهان